Ongewenste gewoontes, we hebben ze allemaal wel eens. Of het nu gaat om te veel snoepen, te lang op onze telefoon zitten of het uitstellen van belangrijk werk, vaak vinden we het lastig om deze patronen te doorbreken.
Je bent niet de enige die worstelt met die gewoontes die meer kwaad dan goed doen. Maar wat als je effectieve stappen kon zetten om deze cyclus voorgoed te doorbreken?.
Eén interessant feit is dat onze hersenen geprogrammeerd zijn om gewoontes te vormen omdat ze ons helpen efficiënter te functioneren. Dit artikel zal je niet alleen laten zien hoe gewoontes worden gevormd, maar ook hoe je ze kunt veranderen.
We bieden een praktische gids die stap voor stap uitlegt hoe je ongewenste gewoontes kunt aanpakken en nieuwe, gezonde routines kunt opbouwen. Klaar om de controle terug te nemen? Lees snel verder!
Samenvatting
- Gewoontes zijn automatische dingen die we doen, soms zonder te denken.
- Het brein houdt van gewoontes omdat het tijd en energie bespaart.
- Slechte gewoontes beginnen met een trigger en eindigen met een beloning.
- We kunnen nieuwe, betere gewoontes leren door kleine veranderingen te maken.
- Als je soms terugvalt in een slechte gewoonte is dat normaal. Blijf proberen!
Wat zijn gewoontes precies?
Gewoontes zijn de automatische handelingen en gedragspatronen die ons dagelijks leven vormgeven en sturen, vaak zonder dat we ons daar bewust van zijn. Ze ontstaan door herhaalde ervaringen en acties, en zijn essentieel voor het efficiënt functioneren van onze hersenen.
Gewenste en ongewenste gewoontes
Sommige gewoontes helpen ons elke dag. Ze maken het leven makkelijker omdat we niet steeds hoeven na te denken over wat we doen. Deze goede gewoontes noemen we gewenst. Maar er zijn ook gewoontes die slecht voor ons zijn, zoals roken of te lang uitstellen.
Die noemen we ongewenst.
Vaak beginnen ongewenste gewoontes al als kind. Eerst zijn ze geen probleem, maar later kunnen ze voor moeilijkheden zorgen. Om deze slechte gewoontes te stoppen, moeten we begrijpen hoe ons brein werkt.
Dan kunnen we nieuwe, betere gewoontes maken die ons echt helpen.
Waarom maken onze hersenen gebruik van gewoontes?
Onze hersenen houden van gewoontes omdat ze tijd en energie besparen. Als we iets vaak doen, maakt ons brein er een soort snelweg van in ons hoofd. Dit noemen we neuroplasticiteit.
Zo hoeven we niet over elke actie na te denken. Het is alsof onze hersenen op automatische piloot gaan.
Gewoontes helpen ons ook om dingen gedaan te krijgen. Dopamine, een stofje in onze hersenen, geeft ons een fijn gevoel als we iets afmaken. Daardoor willen we de gewoonte blijven doen.
Het brein kiest voor de makkelijke weg om ons gelukkig te maken. Daarom zijn gewoontes zo krachtig en soms lastig te veranderen.
Het brein als voorspellend orgaan
Het brein helpt ons vooruit te denken. Het verwerkt alles wat we zien, horen en voelen. Hierdoor kunnen we raden wat er gaat gebeuren. Dit doet het brein door te leren van wat we eerder hebben meegemaakt.
Zo maken onze hersenen een soort kaart van wat waarschijnlijk is.
Deze kaart gebruikt het brein om gewoontes te maken. Bij mensen met autisme werkt dit anders en dat laat zien hoe belangrijk het brein is voor onze gewoontes. Ons brein zorgt ervoor dat we dingen snel en zonder veel na te denken doen.
Dat kan handig zijn, maar soms maken we gewoontes die we niet willen.
Het vormen en herkennen van gewoontes
Om ongewenste gewoontes effectief aan te pakken, is inzicht in de formatie en identificatie ervan essentieel. Ontdek hoe ons brein patronen ontwikkelt en hoe je zelf de signalen van gewoontevorming kunt herkennen en sturen.
Hoe worden gewoontes gevormd in onze hersenen?
Gewoontes starten vaak met een trigger. Dit is een signaal dat zegt dat je brein moet beginnen met een routine. In je hersenen maken neuronen verbindingen met elkaar elke keer als je een gewoonte uitvoert.
Na de trigger komt de routine, dit is wat je echt doet, zoals je handen wassen of een appel eten. Als laatste krijg je een beloning, en dat voelt goed. Zo leren je hersenen om deze reeks acties te herhalen, zonder dat je er veel over na hoeft te denken.
Dit proces wordt steeds weer herhaald en zo worden gewoontes sterker.
De plasticiteit van het brein om nieuwe gewoontes te vormen
Ons brein kan veranderen en nieuwe dingen leren. Dit heet neuroplasticiteit. Het brein maakt nieuwe paden om nieuwe gewoontes mogelijk te maken. Neuronen kunnen groeien en verbinden op nieuwe manieren.
Dit is goed nieuws als je slechte gewoontes wilt stoppen.
Je brein gebruikt dopamine om je te helpen leren. Als je iets vaak doet, zegt dopamine dat het goed is. Maar als je stopt met de slechte gewoonte, stopt ook de dopamine. Dan kun je beginnen met een nieuwe, betere gewoonte.
Je brein helpt je dan om dit te leren. Zo behaal je doelen en krijg je betere gewoontes.
De gewoontecyclus
Gewoontes sturen ons dagelijks leven. Ze helpen ons zonder veel moeite dingen te doen.
- Een gewoonte begint met een ‘reminder’ ofwel een trigger. Dit is iets dat je eraan herinnert om de gewoonte te starten. Het kan van alles zijn, zoals een tijd, een plek of een emotie.
- Vervolgens komt de routine, dit is wat je eigenlijk doet. Het is de actie die je onderneemt na de reminder. Als je bijvoorbeeld elke ochtend koffie drinkt nadat je wakker wordt, dan is het drinken van koffie jouw routine.
- Na de routine krijg je een reward, oftewel beloning. Deze beloning zorgt ervoor dat jouw brein de gewoonte goed vindt en wil blijven doen. De beloning kan iets simpels zijn als het lekkere gevoel van cafeïne van de koffie.
- Als laatste stap herhaal je deze cyclus keer op keer. Dit ‘repeat’ – deel maakt dat het een vaste gewoonte wordt in jouw leven.
Het herkennen van (ongewenste) gewoontes met de disruptie methode
Om ongewenste gewoontes te vinden, kun je de disruptie methode gebruiken. Je zoekt eerst naar wat je steeds weer doet zonder erbij na te denken. Als je bijvoorbeeld altijd snacks pakt als je tv kijkt, is dat een gewoonte.
Nu ga je die gewoonte storen. Zet de snacks weg en vervang ze door iets gezonds of doe iets actiefs tijdens de reclame. Door dit te doen, breek je het patroon en word je meer bewust van je gedrag.
Deze aanpak helpt je om te stoppen met automatisme en geeft je de controle terug over je acties.
De uitdaging van het veranderen van gewoontes
Ongewenste gewoontes loslaten is een complex proces dat inzicht vraagt in de diepgewortelde patronen van ons gedrag. De reis naar verandering is vaak gevuld met obstakels en vergt toewijding en begrip van zowel de interne strijd als de externe invloeden die ons gedrag sturen.
Gewoontes zitten in jou en in de omgeving
Gewoontes zijn niet alleen iets van jezelf, ze horen ook bij de plek waar je bent. Thuis kan het makkelijk zijn om steeds weer die zak chips te pakken. Op je werk ga je misschien vaak koffie halen als je moe bent.
De dingen om je heen kunnen jouw keuzes sterk beïnvloeden. Soms maken ze het moeilijker om slechte gewoontes te stoppen.
Om te veranderen moet je snappen hoe jouw omgeving jouw gedrag beïnvloedt. Zie je vrienden vaak snoep eten, dan wil jij dat misschien ook. Het is dus belangrijk om je plek te veranderen als je nieuwe, betere gewoontes wilt maken.
Zo krijg je meer controle over wat je doet en laat je de slechte gewoontes achter je.
Het moeilijkheidsniveau om gewoontes te veranderen
Het is niet makkelijk om gewoontes te veranderen. Ze zitten diep in ons en gebeuren vaak automatisch. Onze hersenen houden van routine. Dingen die we vaak doen, worden makkelijker voor ons brein.
Dit maakt het lastig om te stoppen met dingen zoals roken of snoepen.
Veranderen vraagt veel werk en tijd. Je moet echt willen en vaak proberen. Soms ga je terug naar oude gewoontes, vooral als je stress hebt. Of misschien wil je om de verkeerde redenen veranderen, en dan hou je het niet vol.
Het is belangrijk om geduldig te zijn en door te zetten, ook al is het moeilijk.
Terugvallen in ongewenste gewoontes door stress of onjuiste motivatie
Stress en fouten in waarom we iets willen veranderen, kunnen ons terugduwen naar slechte gewoontes. Een harde dag op het werk of problemen thuis maken het makkelijk om weer te gaan roken of te veel te eten.
Ook als we om de verkeerde redenen stoppen met iets, zoals alleen omdat anderen het zeggen, kan dat zwakke motivatie geven. Dan houden we het vaak niet vol.
Het gaat erom de dingen te zien die ons naar een oude gewoonte trekken. Als we deze ’triggers’ kennen, kunnen we beter blijven staan en niet terugvallen. Goede zelfkennis helpt ons standvastig te zijn en geeft ons meer kans op succes bij het doorbreken van de gewoontecyclus.
De voordelen van een ‘Go Slow’ levensstijl bij het veranderen van gewoontes
Een ‘Go Slow’ levensstijl helpt je rustig nieuwe gewoontes aan te leren. Je geeft jezelf tijd om aan veranderingen te wennen. Dit maakt het makkelijker om gewoontes die je niet meer wilt hebben los te laten.
Langzaam veranderen is vaak beter. Het geeft je hersenen de kans om zich aan te passen en nieuwe patronen vast te leggen.
Kleine stapjes nemen en geduld hebben is belangrijk. Zo bouw je langzaam maar zeker een nieuwe routine op. Dit kan ervoor zorgen dat nieuwe, goede gewoontes langer blijven hangen. Je wordt minder snel moe en minder snel boos op jezelf als iets niet meteen lukt.
Dat is goed voor je emotionele welzijn. Met een ‘Go Slow’ aanpak geef je jezelf de vrijheid om fouten te maken en daarvan te leren, zonder op te geven.
Stap-voor-stap gids om ongewenste gewoontes te stoppen
Ontdek hoe je met onze stap-voor-stap gids definitief afrekent met ongewenste gewoontes en neem de controle over jouw leven terug.
Bestaande gewoontes doorbreken begint bij het herkennen van de ’trigger’
Slechte gewoontes ontstaan vaak omdat we iets telkens weer doen bij een bepaalde prikkel. Om deze gewoontes te doorbreken, moet je de ’trigger’ vinden.
- Zoek uit wat jou aanzet tot het gedrag. Dit kan een plek zijn, een tijd, of iets dat gebeurt.
- Schrijf elke keer op wanneer je de slechte gewoonte doet. Zo zie je wat de triggers zijn.
- Merk op welke gevoelens of gedachten je hebt voor je begint. Worden ze door iets veroorzaakt?
- Kijk naar patronen in je gedrag. Doe je het meer als je gestrest bent?
- Verander de omgeving waarin de trigger voorkomt. Dit helpt om niet automatisch de gewoonte te volgen.
- Vervang de slechte gewoonte met iets positiefs dat past bij de trigger.
- Praat met vrienden of familie over jouw triggers en vraag om steun.
- Blijf niet alleen met jouw strijd tegen slechte gewoontes. Groepen of coaches kunnen helpen.
- Beloon jezelf voor kleine successen als je niet toegeeft aan de trigger.
- Geef niet op als het een keer misgaat. Leer ervan en probeer het nog eens.
Nieuwe gewoontes aanleren in een nieuwe omgeving
Om nieuwe gewoontes te leren, is het slim om je omgeving te veranderen. Dit helpt je brein om frisse en goede gewoontes op te pikken. Je kunt bijvoorbeeld de plek waar je eet of werkt anders maken.
Zo geef je jezelf de kans om iets nieuws te starten zonder de oude triggers die slecht gedrag uitlokken.
Begin met heel kleine stappen. Dat maakt het makkelijker. Stel dat je minder wilt snoepen, leg dan fruit neer waar je normaal snoep hebt liggen. Elke keer als je het fruit ziet, herinnert dat je eraan om gezond te eten.
Zo bouw je stap voor stap een betere gewoonte op.
Hoe lang duurt het om een nieuwe gewoonte te vormen?
Sommige mensen denken dat het 21 dagen kost om een nieuwe gewoonte te maken. Maar dat is niet waar. Wetenschappers zeggen nu dat dit een mythe is. Voor elke persoon kan de tijd anders zijn.
Het hangt af van wat jij wilt veranderen en hoe moeilijk het voor jou is.
Als je bezig bent met het leren van iets nieuws, wees dan geduldig. Soms duurt het kort en soms lang. Misschien voel jij je niet goed als het lang duurt. Maar blijf proberen en geef niet op.
Het is belangrijk om door te zetten voor een blijvende verandering.
Duurzame verandering gaat met vallen en opstaan
Het is normaal dat je soms terugvalt in oude gewoontes. Verandering is niet makkelijk en je moet vaak meerdere keren proberen. Soms gaat het goed, en soms maak je een fout. Dat hoort er allemaal bij.
Wanneer je valt, leer je iets nieuws. Zo kun je steeds beter worden in het maken van goede keuzes.
Blijf dus doorgaan, ook als het misgaat. Elke stap vooruit helpt je om beter te worden. Kleine successen zijn ook belangrijk. Ze laten zien dat je op de goede weg bent naar duurzame verandering.
En onthoud: doorzetten loont altijd.
Conclusie
Stoppen met slechte gewoontes kan lastig zijn, maar het is mogelijk. Met de juiste stappen en een beetje geduld bouw je nieuwe, gezonde routines. Onthoud dat misstappen horen bij het leerproces.
Begin vandaag nog en zet kleine stappen naar een beter leven. Jij hebt de kracht om te veranderen en beter te worden!
Ontdek hoe een ‘Go Slow’ levensstijl kan bijdragen aan het succesvol veranderen van jouw gewoontes.
Veelgestelde Vragen
1. Wat zijn de eerste stappen om te stoppen met ongewenste gewoontes?
Je begint met bewustwording van je gewoontes en het begrijpen van de emotionele triggers. Daarna stel je doelen om je persoonlijke ontwikkeling te steunen.
2. Hoe kan ik mijn brein trainen om slechte gewoontes te stoppen?
Train je hersengebieden met technieken zoals meditatie en door het versterken van je geheugen. Dit helpt je hersenactiviteit te controleren en helpt bij het maken van betere keuzes.
3. Kan het boek van James Clear helpen bij het breken van slechte gewoontes?
Ja, James Clear schreef over ‘elementaire gewoontes’ die je kunnen leren hoe je effectief gewoontes kunt veranderen door kleine, maar krachtige stappen.
4. Waarom is het moeilijk om te stoppen met roken of alcoholgebruik?
Stoppen is moeilijk omdat je lichaam en geest verslaafd raken. Het vraagt veel mentale inspanning en soms professionele hulp om deze gewoontes te breken.
5. Wat is de rol van vrije wil bij het veranderen van gewoontes?
Vrije wil laat je bewuste keuzes maken en weerstand bieden tegen gewoontes die je wilt stoppen. Het helpt je ook om de uitkomsten van je acties te begrijpen en te interpreteren.
6. Hoe kan ik ervoor zorgen dat ik niet terugval in oude gewoontes?
Blijf alert en bewust van triggers die oude gewoontes kunnen doen opleven. Herhaal positieve acties, gebruik herinneringen voor je doelen, en zoek steun bij vrienden of een beroepsgroep voor hulp.